هرچند که عهدنامه مودت بین ایران و آمریکا به صورت رسمی باطل نشده و در پی وقوع انقلاب اسلامی روابط بین دو کشور به هم خورده به احتمال زیاد دادگاه لاهه این توافق را در خصوص موضوع برجام به رسمیت نشناسد.
بر فرض به رسمیت شناختن چنانچه تصمیمی گرفته شود از منظر حقوق بین الملل الزام آور نیست، زیرا دادگاه لاهه ساز و کار اجرایی مناسبی در اختیار ندارد این مطلب بدین معنی است که اگر دولت محکوم، رای دیوان را اجرا نکند تنها شورای امنیت سازمان ملل میتواند علیه دولت خاطی تدابیر تحریمی و تنبیهی اتخاذ نماید که این امر هم در مورد آمریکا از سوی شورای امنیت سازمان ملل بدیهی است که انجام نشدنی است.
چرا وزارت امور خارجه کشورمان به سراغ دیوان لاهه رفت؟
هرچند تاکنون سند معتبری در خصوص برجام به صورت رسمی منتشر نشده، اما آنچه را که به صورت ناقص منتشر گردیده سازگار حل اختلاف و مراحل و مراجع مشخصی برای شکایت طرفین چنین پیش بینی شده که کمسیونی با عنوان کمیسیون مشترک پس از دریافت ادعای مدعی، به مدت ۱۵ روز فرصت دارد تا به ادعای وارده رسیدگی کند، چنانچه از تصمیم کمیسیون مشترک طرف شاکی راضی نشد پرونده در هیئت وزرای خارجه کشورهای عضو برجام مطرح می شود، هیئت وزرای خارجه نیز ۱۵ روز فرصت دارند تا به مسئله مورد اختلافی رسیدگی و اظهار نظر کنند که در نهایت نیز تصمیمات این هیئت لازم الاجرا نمی باشد، در مرحله بعد مدعی میتواند موضوع را به هیئت مشورتی برجام اعلام کند در این هیئت نیز جمعی متشکل از نمایندگان طرفین که می‌تواند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند اظهار نظر کرده و نتیجه تصمیمات آنها نیز الزامی نیست و جنبه مشورتی دارد. در نهایت احتمال اینکه پرونده در شورای امنیت مطرح و مورد رسیدگی قرار گیرد وجود دارد که در این راستا نیز با حق وتوی آمریکا، این کشور میتواند جلوی تصویب قطعنامه احتمالی را بگیرد که اگر چنین اتفاقی رخ دهد آنگاه ست که تمام مفاد قطعنامه تحریمی مجدداً علیه ایران به اجرا در میآید. نتیجه اینکه به لحاظ حقوقی ایران در چارچوب سازوکارهای داخلی برجام کاملا دستش خالی است.
لذا چنانچه از منظر سیاسی به موضوع نگاه کنیم به رغم تبلیغات دولت آقای روحانی که برجام را فتح الفتوح و بزرگترین شاهکار دیپلماسی در تاریخ انقلاب اسلامی می‌دانستند حال که یک عضو از اعضای برجام یعنی آمریکا از برجام خارج شده است و برابر سند برجام نیز نمیتواند برعلیه آمریکا شکایتی انجام دهد و دستش بجایی بند نیست این دعوا را مطرح کرده است.۹۷.۰۶.۱۵